Nie można zmusić zarządzającego do remontu starych budynków, opierając się na obecnie obowiązujących wymogach technicznych.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 4 marca 2015 r. II OSK 1840/13 Dopuszczalność zastosowania obecnych wymogów technicznych do starych budynków.
Wstęp
Z art. 37 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo budowlane wynika, bowiem, że obiekty budowlane lub ich części, będące w budowie lub w okresie ich budowy, podlegają przymusowej rozbiórce albo przejęciu na własność Państwa bez odszkodowania i w stanie wolnym od obciążeń, gdy terenowy organ administracji państwowej stopnia powiatowego stwierdzi, że obiekt budowlany lub jego część:
1) znajduje się na terenie, który zgodnie z przepisami o planowaniu przestrzennym nie jest przeznaczony pod zabudowę albo przeznaczony jest pod innego rodzaju zabudowę, lub
2) powoduje bądź w razie wybudowania spowodowałby niebezpieczeństwo dla ludzi lub mienia albo niedopuszczalne pogorszenie warunków zdrowotnych lub użytkowych dla otoczenia.
Obowiązek utrzymania obiektu budowlanego w należytym stanie spoczywa w pierwszym rzędzie na właścicielu (właścicielach) budynku, co wynika z art. 61 p.b. Bez znaczenia jest kwestia kosztów wykonania określonych robót, gdyż służą one przede wszystkim ochronie życia i zdrowia ludzkiego. Jednak nałożone na właściciela nieruchomości obowiązki w zakresie usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości muszą być adekwatne i zabezpieczyć obiekt budowlany przed dalszym pogarszaniem się jego stanu.
Wokanda
Odnosząc się do zarzutu dotyczącego zastosowania w rozpoznawanej sprawie rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, warto przypomnieć, że w świetle § 2 ust. 1 ww. rozporządzenia, przepisy rozporządzenia stosuje się przy projektowaniu, budowie i przebudowie oraz przy zmianie sposobu użytkowania budynków oraz budowli nadziemnych i podziemnych spełniających funkcje użytkowe budynków, a także do związanych z nimi urządzeń budowlanych, z zastrzeżeniem § 207 ust. 2.
Stosownie zaś do § 207 ust. 2, przepisy rozporządzenia dotyczące bezpieczeństwa pożarowego, wymiarów schodów, o których mowa w § 68 ust. 1 i 2, a także oświetlenia awaryjnego, o którym mowa w § 181, stosuje się, z uwzględnieniem § 2 ust. 2 i 3a, również do użytkowanych budynków istniejących, które na podstawie przepisów odrębnych uznaje się za zagrażające życiu ludzi.
W odniesieniu do powyżej regulacji w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego przyjmuje się, że przepisy rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. mogą mieć zastosowanie do budynków już istniejących w dacie wejścia w życie tego rozporządzenia (tekst jedn.: 16 grudnia 2002 r. – § 332 rozporządzenia) w ograniczonym zakresie.
Po pierwsze, zastosowanie rozporządzenia ogranicza się do przepisów dotyczących bezpieczeństwa pożarowego, wymiaru schodów, oświetlenia awaryjnego, po wtóre, muszą zaistnieć przesłanki zastosowania w tym zakresie przepisów rozporządzenia, tj. budynek musi być użytkowany w okresie obowiązywania rozporządzenia oraz należy stwierdzić, na podstawie przepisów odrębnych, że budynek zagraża życiu ludzi
(por. wyroki NSA z 13 sierpnia 2010 r., II OSK 327/09; z 10 kwietnia 2014 r., II OSK 2750/12, dostępne w CBOIS: http://cbois.nsa.gov.pl).
W zakresie przepisów innych, niż dotyczących bezpieczeństwa pożarowego, wymiaru schodów, oświetlenia awaryjnego, przepisy rozporządzenia z 12 kwietnia 2002 r. nie znajdują zastosowania do budynków istniejących w dacie wejścia w życie tego rozporządzenia.
W rozpoznawanej sprawie kwestie dotyczące bezpieczeństwa pożarowego, wymiaru schodów, oświetlenia awaryjnego nie stanowiły przedmiotu postępowania, a ponadto, wbrew zarzutom skargi kasacyjnej, okoliczność, że należący do skarżącej wspólnoty budynek przy ul. S. w Warszawie wybudowany został po wejściu w życie rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r., nie pozostaje sporna.
Należy zauważyć, że tak z objętych sądową kontrolą decyzji administracyjnych, jak i uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie wynika, by kontrolowane przez Sąd I instancji rozstrzygnięcia zostały przyjęte w oparciu o założenie, że należący do skarżącej wspólnoty budynek został wybudowany i oddany do użytku po dniu wejścia w życie rozporządzenia z 16 grudnia 2002 r., tj. po 16 grudnia 2002 r.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną pełnomocnik Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Warszawie potwierdził, że od początku postępowania organom znana była okoliczność, iż przedmiotowy budynek został wybudowany przed wejściem w życie rozporządzenia.
Zasadność zastosowania przepisów rozporządzenia z 2002 r. organ uzasadnił koniecznością zapewnienia ochrony zdrowia osób narażonych na ponadnormatywny hałas. Z tego względu Naczelny Sąd Administracyjny uznał za nieuzasadnione zarzuty naruszenia art. 145 § 1 ust. 1 pkt c, art. 141 § 4, art. 151 oraz art. 135 p.p.s.a. w zw. z art. 7, art. 77 § 1 oraz art. 80 k.p.a. i art. 107 § 1 i 3 k.p.a. uzasadnione przez skarżącą kasacyjnie faktem niezauważenia przez Sąd I instancji, iż organy administracji publicznej orzekające w sprawie dokonały błędnych ustaleń faktycznych, arbitralnie przyjmując, iż budynek należący do Wspólnoty położony w Warszawie przy ul. S. został wybudowany i oddany do użytku po dniu 16 grudnia 2002 r., a zatem po wejściu w życie rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jak również brakiem dokonania jakichkolwiek ustaleń w przedmiocie daty wybudowania i oddania do użytku budynku, którego dotyczy postępowanie.
Przepisy r.w.t (rozporządzenie w sprawie warunków technicznych) mogą mieć zastosowanie do budynków już istniejących w dacie wejścia w życie tego rozporządzenia w ograniczonym zakresie.
Po pierwsze, zastosowanie rozporządzenia ogranicza się do przepisów dotyczących bezpieczeństwa pożarowego, wymiaru schodów, oświetlenia awaryjnego, po wtóre, muszą zaistnieć przesłanki zastosowania w tym zakresie przepisów rozporządzenia, tj. budynek musi być użytkowany w okresie obowiązywania rozporządzenia oraz należy stwierdzić, na podstawie przepisów odrębnych, że budynek zagraża życiu ludzi. Wyrok NSA z dnia 4 marca 2015 roku akt II OSK 1840/13.
W przypadku, gdy obiekt budowlany może zagrażać, m.in. życiu lub zdrowiu ludzi albo jest w nieodpowiednim stanie technicznym, podstawę do ingerencji właściwych organów administracji publicznej przewiduje art. 66 ust. 1 pkt 1 oraz pkt 3 ustawy – Prawo budowlane, przyznający właściwym organom kompetencję do nakazania, w drodze decyzji, usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości, określając termin wykonania tego obowiązku.
Organami właściwymi do nakazania usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości są powiatowy inspektor nadzoru budowlanego, zgodnie z art. 83 ust. 1 ustawy – Prawo budowlane, działający w charakterze organu I instancji, oraz wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego, jako organ wyższego stopnia w stosunku do powiatowego inspektora nadzoru budowlanego (art. 83 ust. 2 pr. bud.).
W orzecznictwie przyjmuje się, że organy państwowej inspekcji sanitarnej nie mają kompetencji do wydawania decyzji w sprawie usunięcia nieprawidłowości w stanie technicznym budynków lub ich użytkowaniu.
Organy te nie są w stanie ustalić, wobec braku instrumentów prawnych, strony zobowiązanej do wykonania ewentualnej decyzji, nie mogą bowiem ustalić winnych nieprzestrzegania wymagań higienicznych i zdrowotnych. Sprawy te należą do organów nadzoru budowlanego, do których należy podejmowanie czynności zmierzających do przestrzegania obowiązku utrzymania w należytym stanie obiektu budowlanego
(por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 kwietnia 2008 r., II OSK 430/07, dostępny w CBOIS: http://cbois.nsa.gov.pl).
Kwestie techniczne związane z bezpiecznym użytkowaniem obiektu oraz oceną, czy obiekt ten znajduje się w odpowiednim stanie technicznym, wykraczają poza kompetencje organów Inspekcji Sanitarnej, zatem w toku ponownego rozpoznania sprawy na skutek uchylenia przez sąd kasacyjny zaskarżonych decyzji organów administracji publicznej oby instancji, rozważenia wymaga przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego m.st. Warszawie kwestia jego właściwości.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 4 marca 2015 r. II OSK 1840/13 Dopuszczalność zastosowania obecnych wymogów technicznych do starych budynków.
Podstawa prawna:
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie
( Dz. U z 2015 poz. 1422 ze zm.)
Ustawa prawo budowlane ( Dz. U. z 2016 poz. 290 ze zm.)
Przemysław Gogojewicz
Kancelaria Usług Prawnych
kancelaria@gogojewicz.pl
