Uzyskanie pozwolenia na użytkowanie obiektu nie zwalnia ze spełniania wymogów stawianych przez przepisy prawa, w tym przepisy prawa budowlanego i przepisy przeciwpożarowe obowiązujące na dzień rozstrzygania sprawy.
Tytułem wstępu
Wyrok ten w pełni uzasadnia potrzebę kontrolowania instalacji sanitarnych w nieruchomościach. Chociaż nie ma ustawowej potrzeby wyposażania domu jednorodzinnego w gaśnice to jednak warto pamiętać, że z całą pewnością urządzenie to ułatwia życie w nagłych przypadkach zaprószenia ognia.
Właściciele, zarządcy lub użytkownicy budynków oraz placów składowych i wiat, z wyjątkiem budynków mieszkalnych jednorodzinnych
1) utrzymują urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice w stanie pełnej sprawności technicznej i funkcjonalnej;
2) wyposażają obiekty w przeciwpożarowe wyłączniki prądu zgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi;
3) umieszczają w widocznych miejscach instrukcje postępowania na wypadek pożaru wraz z wykazem telefonów alarmowych;
4) oznakowują znakami zgodnymi z Polskimi Normami
Na właścicielach domów jednorodzinnych ciąży obowiązek okresowego sprawdzania instalacji sanitarnych. Instalacje sanitarne w ujęciu orzeczeń sądów, obejmują instalacje budowlane wywnętrz i na zewnątrz budynków w zakresie takich mediów jak woda, powietrze, gaz.
Zgodnie z art. 1 ustawy o ochronie przeciwpożarowej, ochrona przeciwpożarowa polega na realizacji przedsięwzięć mających na celu ochronę życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem poprzez zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia, zapewnienie sił i środków do zwalczania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia oraz prowadzenie działań ratowniczych.
W myśl art. 3 ust. 1 tej ustawy właściciele korzystający ze środowiska, budynku, obiektu lub terenu są obowiązani zabezpieczyć je przed zagrożeniem pożarowym lub innym miejscowym zagrożeniem. Właściciel budynku, obiektu budowlanego lub terenu, zapewniając ich ochronę przeciwpożarową, jest obowiązany:
1) przestrzegać przeciwpożarowych wymagań techniczno-budowlanych, instalacyjnych i technologicznych;
2) wyposażyć budynek, obiekt budowlany lub teren w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice;
3) zapewnić konserwację oraz naprawy urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic w sposób gwarantujący ich sprawne i niezawodne funkcjonowanie;
4) zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie budowlanym lub na terenie, bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji;
5) przygotować budynek, obiekt budowlany lub teren do prowadzenia akcji ratowniczej;
6) zapoznać pracowników z przepisami przeciwpożarowymi;
7) ustalić sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.
Pozwolenie na użytkowanie nieruchomości, a kwestia sprawdzania instalacji
Pozwolenie na użytkowanie nieruchomości, oznacza jedynie zakończenie procesu inwestycyjnego związanego z jego wybudowaniem, natomiast istnienie obiektu kreuje nowe obowiązki publicznoprawne związane z jego utrzymaniem i użytkowaniem. Zapewnienie ochrony przeciwpożarowej nieruchomości lub na jej terenu z woli ustawodawcy zostało potraktowane wyjątkowo, jako obowiązek, który pomimo jego dochowania na etapie projektowania bądź przystąpienia do użytkowania trwa nadal przez cały okres istnienia obiektu. Przepisy art. 1 i art. 4 ustawy o ochronie przeciwpożarowej odnoszą się do kwestii ochrony przeciwpożarowej niezwiązanej w żaden sposób z tym, kiedy budynek został wybudowany lub oddany do użytkowania i stawiają budynkom konkretne wymagania w zakresie tej ochrony. Wybudowanie bądź uzyskanie pozwolenia na użytkowanie obiektu nie wyznacza zatem żadnej cezury czasowej z punktu widzenia zastosowania przepisów przeciwpożarowych.
Z orzecznictwa
Budynek wybudowany pod rządami nieobowiązujących już przepisów z zakresu ochrony przeciwpożarowej musi być użytkowany w sposób zgodny z wymogami ochrony przeciwpożarowej określonymi w przepisach aktualnych (tak w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 lipca 2014 r., sygn. akt II OSK 392/13).
Zasada niedziałania prawa wstecz nie ma charakteru absolutnego. Odstępstwo od niej jest w wyjątkowych sytuacjach dopuszczalne, gdy jest to konieczne dla realizacji wartości konstytucyjnej, ocenianej jako ważniejsza od wartości chronionej zakazem retroakcji.
Taką tezę jako zasadną potwierdza treść art. 1 i art. 4 ustawy o ochronie przeciwpożarowej, których postanowienia odnoszą się do kwestii ochrony przeciwpożarowej niezwiązanej w żaden sposób z tym kiedy budynek został wybudowany lub oddany do użytkowania i stawiają budynkom konkretne wymagania w zakresie tej ochrony.
Wynika to z tego, że ochrona przeciwpożarowa, jako mieszcząca się w granicach chronionego bezpieczeństwa publicznego powinna mieć pierwszeństwo przed wywodzoną z art. 2 Konstytucji RP zasadą niedziałania prawa wstecz.
Przemysław Gogojewicz
Kancelaria Usług Prawnych
kancelaria@gogojewicz.pl
Podstawa prawna:
Ustawa Prawo budowlane (Dz. U. z 2013 r., poz. 1409 ze zm.)
Ustawa o ochronie przeciwpożarowej ( Dz. U. z 2009 Nr 178 poz. 1320)
